คำฮิตติดกระแสอย่าง Digital Transformation หลายคนอาจมองเป็นเรื่องไกลตัว แต่ทุกวันนี้มันใกล้ตัวกว่าที่คิด อีกทั้งความพร้อมในเรื่องของเทคโนโลยีก็กำลังอยู่ในช่วงที่เติบโตด้วยอัตราเร่งสุดๆ เป็นเรื่องที่เจ้าของกิจการคงต้องตื่นตัว เป็นยุคที่คนตัวเล็กแต่มีเทคโนโลยีก็สามารถต่อกรกับคนตัวใหญ่ได้อย่างสมน้ำสมเนื้อ
คำว่า Digital Transformation ก็คือการปรับเปลี่ยนจากหน้ามือเป็นหลังมือเพื่อเข้าสู่โลกของ Digital ซึ่งแน่นอนว่าไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องอาศัยพลังค่อนข้างมาก มีหลายองค์กรเริ่มขยับปรับตัวเข้าสู่โลกของ Digital กันบ้างแล้ว ซึ่งการเริ่มที่ช้าเกินไปอาจทำให้เราตามคู่แข่งไม่ทัน
ในโลกอุตสาหกรรมการผลิต และก่อสร้างเทคโนโลยีที่กำลังเป็นที่สนใจ คือ การสร้างโลกเสมือนในรูปแบบของ Digital ที่เรียกกันว่า Digital Twins เพื่อให้เราสามารถจำลอง วิเคราะห์ และควบคุมการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในโลกเสมือนที่ส่งผลต่อโลกจริง ซึ่งเป็นประโยชน์มากต่อการบริหารจัดการ ทั้งเพิ่มประสิทธิภาพ และลดความเสี่ยงในการดำเนินงานต่างๆ ได้เป็นอย่างดี
จุดเริ่มต้นของ Digital Twins มาจาก NASA ที่ต้องการจำลองรูปแบบของแคปซูลอวกาศ ด้วยการสร้างระบบกายภาพที่เหมือนกันไว้บนภาคพื้นดิน เพื่อให้ประเมินสถานการณ์ และแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม เหมือนอยู่ในสถานที่จริง ซึ่งแนวคิดนี้ก็ได้นำมาประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมทุกวันนี้
ในโลกของ Digital Twins นั้นจะมีอยู่สองรูปแบบเสมอ คือ
1. รูปแบบทางกายภาพ (Physical) ซึ่งมีตัวตนและจับต้องได้ในโลกแห่งความจริง
2. คู่เสมือนดิจิทัล ซึ่งมีลักษณะเป็นซอฟต์แวร์แบบจำลองวัตถุทางกายภาพ โดยคู่เสมือนที่ถูกสร้างขึ้นมายังสามารถอัปเดตการเปลี่ยนแปลงตามคู่ของตนเองได้ตลอด เพราะมีการใช้เซ็นเซอร์ (Sensor) เพื่อส่งข้อมูลตรวจสอบและรายงานผลการทำงานแบบทันที (Real Time)
Source : https://www.vizexperts.com/blog/digital-twin-and-its-impact-on-industry-4-0
เราแยกแยะระดับของการใช้ Digital Data เป็น 3 รูปแบบ
- Digital Model เปลี่ยนจาก Physical -> Digital
- Digital Shadow เพิ่มข้อมูลสู่ Digital ด้วย Sensor ต่างๆ เพื่อแสดงสถานะเท่านั้น
- Digital Twins เชื่อมโลก Physical -> Digital พร้อม Data ที่เมื่อปรับเปลี่ยนในโลก Physical ก็จะมีผลต่อ Digital หรือเปลี่ยน Digital แล้วมีผลต่อ Physical
Digital Twins อาจไม่จำเป็นต้องเป็น 3D เสมอไป แต่ถ้าจะให้สมจริงเห็นภาพจึงมักจะเป็น 3D การมีโลกเสมือนอย่าง Metaverse มันคืออีกโลกที่เราทำสิ่งอะไรก็ได้ในโลกนั้นไม่ได้มีอยู่จริง เป็นเหมือนจินตนาการ แต่โลกของ Digital Twins จะทำให้เราสามารถควบคุมโลก Physical ผ่านโลกเสมือนได้แบบ Real Time
มุมมองการประยุกต์ใช้ Digital Twins ในอุตสาหกรรมต่างๆ
- อุตสาหกรรมการผลิต เพื่อติดตามตรวจสอบตั้งแต่กระบวนการออกแบบ วิเคราะห์ ไปจนถึงการผลิต เพื่อจำลองการผลิตก่อนสร้าง Plant จริง ทราบถึงสถานะการดำเนินงาน พร้อมปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตได้แบบเรียลไทม์ ลดความเสี่ยง และความเสียหายต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ อย่างกรณีศึกษาของ Ford Motor ใช้ Digital Twin ถึง 7 รูปแบบในกระบวนการผลิตรถแต่ละรุ่น โดยแต่ละรูปแบบจะมีวัตถุประสงค์ที่ต่างกัน อย่างเช่น การตรวจสอบการสิ้นเปลืองของพลังงาน เจาะจงพื้นที่สามารถประหยัดพลังงานได้ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในสายการผลิต ลดความเสี่ยงด้านพลังงาน เป็นต้น
- อุตสาหกรรมทางการแพทย์ นำเทคโนโลยีมาใช้จำลองสภาพร่างกาย เพื่อเก็บข้อมูล และนำมาประเมินการรักษาทางการแพทย์ หรือแจ้งเตือนเมื่อมีความผิดปรกติของคนไข้ ตัวอย่าง GE ได้สร้างศูนย์นวัตกรรมด้านสุขภาพที่กรุงเฮลซิงกิ เพื่อปั้นสตาร์ทอัพ โดยใช้ระบบโมบาย คลาวด์ และอุปกรณ์สวมใส่ เพื่อส่งข้อมูลของผู้ป่วยเข้าสู่ระบบคลาวด์ ซึ่งทำให้กระบวนการทำงานในอนาคตของโรงพยาบาลเหมือนกับในโรงงานอุตสาหกรรม
- อุตสาหกรรมก่อสร้าง ด้วยเทคโนโลยีด้านงานออกแบบก่อสร้าง 3 มิติ บนมาตรฐาน BIM ที่เข้ามามีบทบาทในอุตสาหกรรมก่อสร้างยุคใหม่ รวมกับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีเซนเซอร์ ที่ใช้ในการเก็บข้อมูล เพื่อมาวิเคราะห์การใช้ทรัพยากร จัดวางผังเมือง เตือนภัยตามจุดต่างๆ หรือวางแผนเพื่อรับมือกับภัยพิบัตรที่อาจเกิดขึ้น ช่วยให้อุตสาหกรรมก่อสร้าง สามารถก้าวไปสู่การเป็น Smart City ในอนาคต เช่น สิงคโปร์ และเซี่ยงไฮ้ได้สร้างเมืองคู่แฝด ที่สามารถปรับปรุงการใช้ทรัพยากร การจราจร ปรับผังเมือง รวมถึงการลดมลพิษอีกด้วย (วิดีโอ)
- อุตสาหกรรมการค้า เปิดประสบการณ์มิติใหม่ในการนำเสนอสินค้า และบริการ ช่วยในการเข้าถึง และทำความเข้าใจในผลิตภัณฑ์ได้ดียิ่งขึ้น ด้วยการเข้าสู่โลกเสมือนอย่าง Virtual Showroom และเชื่อมต่อข้อมูลกับระบบ E-Commerce (ตัวอย่างการใช้ Virtual Showroom)
- อุตสาหกรรมการเกษตร นำข้อมูลแบบเรียลไทม์มาใช้ในการคาดการณ์ ปรับเปลี่ยนแผนในการเพาะปลูก และเก็บเกี่ยวเพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดีที่สุด
https://www.mdpi.com/1424-8220/22/2/498
- อุตสาหกรรมการขนส่งสินค้า ใช้ในการบริหารจัดการคลังสินค้า ตรวจสอบสถานะยานพาหนะที่ใช้ในการขนส่ง (วิดีโอ)
Digital Twin ส่งผลกระทบอย่างไรต่อธุรกิจ
- คุณภาพของงานที่ดีขึ้น : ช่วยปรับปรุงคุณภาพโดยรวม สามารถตรวจสอบจุดบกพร่อง และแก้ไขได้อย่างรวดเร็ว
- การบริการที่ดี และต้นทุนรับประกันสินค้าที่แม่นยำ : สามารถคาดการณ์การรับประกันสินค้าได้อย่างแม่นยำ ช่วยลดต้นทุนในภาพรวม สร้างประสบการณ์ที่ดีในการนำเสนอสินค้า และบริการให้กับลูกค้าได้
- ต้นทุนการผลิตที่ลดลง : ปรับปรุงกระบวนการออกแบบและการผลิต รองรับการปรับเปลี่ยนได้อย่างรวดเร็ว เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ ในกระบวนการผลิต
- การเก็บข้อมูลผลิตภัณฑ์อย่างมีประสิทธิภาพ : การเก็บข้อมูลเป็นดิจิตอลทำให้สามารถต่อยอด การบริหารจัดการ การตรวจสอบ และการค้นหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ต้นทุน และระยะเวลาการออกผลิตภัณฑ์ที่ลดลง : ผลิตสินค้าออกสู่ตลาดได้อย่างรวดเร็ว ใช้ต้นทุนที่ถูกลง การบริหาร Supply Chain ที่ดีขี้น
ติดตามต่อ EP2. เทคโนโลยีที่เป็นองค์ประกอบของ Digital Twins
เทคโนโลยีที่เป็นองค์ประกอบของ Digital Twins
- เทคโนโลยีการแสดงผลภาพ (3D, Virtual)
- เทคโนโลยีด้านเซนเซอร์ และ (IOT)
- เทคโนโลยีการวิเคราะห์ข้อมูล (Big Data)
- เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI)
- เทคโนโลยีที่ใช้ในการสื่อสาร และเชื่อมต่อระบบ (5G)
แนวโน้มในอนาคต Digital Twins จะเป็นเทคโนโลยีสำคัญในโลกยุคดิจิตอล
แหล่งที่มา
https://www.techtalkthai.com/introduction-to-digital-twin-by-cat-datacom/
https://www.depa.or.th/th/article-view/article1-2563
https://www.palamir.com/news/5-real-world-examples-of-digital-twins